چالش ها و موانع توسعه گردشگری در لرستان

استان لرستان، به حسب ساختار توپوگرافی، اکولوژیکی و موقعیت ویژه جغرافیایی خود از جمله رود های پر آب ، یخچال های طبیعی، قلل مرتفع، دشت ها و دره های سرسبز فراوان و توان و حاصلخیزی خاک خود از زمان های کهن تا کنون همواره سرزمینی مطلوب و زیستگاهی سازگار برای انواع گونه های جانوری و گیاهی و بتبع آن مسکون نخستین انسان ها و ملجاء و مأمن اقوام مختلف بوده است. در سال های اخیر، به مدد شبکه های اجتماعی و اهتمام شهروندان اقدامات مثبتی جهت معرفی ظرفیت های طبیعی و مناظر بکر و نهفته استان در سطح کشور صورت گرفته است. علاوه بر این در سطح جهانی نیز بعنوان یکی از مناطق زیستی مهم با شاخص های تاریخی و تمدنی برجسته در خاورمیانه مورد توجه بسیاری از باستان شناسان و کاوش گران قرار گرفته است. لیکن علیرغم برخورداری از تنوع کثیری از جاذبه های تاریخی و ظرفیت های اقلیمی ،بومی و طبیعی ذاتی، این استان هنوز نتوانسته است جایگاه مناسبی در بازار گردشگری داخلی و خارجی به خود اختصاص دهد. این درحالیست که با وجود مشکلات عدیده ای چون فقر و بیکاری گسترده در لرستان، صنعت گردشگری یا صنعت سفر‌ بعنوان پررونق ترین، کارآفرین ترین و سودآورترین صنعت غیر نفتی با بالاترین گردش مالی در جهان ـ می‌تواند در قالب یک محرک اقتصادی قدرتمند و صنعتی جایگزین، مردم این استان را به انحا مختلف غنی و منتفع کند.حال علت این امر چیست؟چرا باوجود قابلیت ها و ظرفیت های فراوان تاریخی و طبیعی تراز گردشگری لرستان با نقطه مطلوب شاخص های رشد و توسعه ی این صنعت فاصله بسیاری دارد؟ در پاسخ به این سوال آشکار و بدیهی ست که همانند سایر حوزه ها، منشأ بخش اعظمی از مشکلات این حوزه نیز به رأس هرم یعنی سازمان های ذیصلاح ، مسئولین و مدیران مربوطه استان می‌رسد. عدم اتخاذ سیاست‌های مؤثر و سرمایه گذاری در این بخش، سبب شده است تا بسیاری از معضلات اقتصادی که می‌تواند با توسعه گردشگری مرتفع گردد، همچنان پابرجا بماند. عدم فضاسازی لازم شهری و سردرگمی گردشگر به دلیل فقدان تابلو های راهنما و بروشور های گردشگری ، کمبود هتل و اقامتگاه های بوم گردی و آژانس های مسافربری، عدم زیرساخت های حمل و نقل هوایی، ریلی و جاده ای،نبود امکانات شهری و بین راهی مناسب ، عدم احیا و مرمت آثار تاریخی و باستانی، معضل سگ های ولگرد وعدم تامین امنیت گردشگر ، ساخت و ساز بی رویه و تخریب جنگل ها و مناطق سبز و طبیعی، و بطور کلی کیفیت پایین ارائه خدمات به گردشگران و… از جمله مواردی هستند که ناشی از عدم اهتمام مکفی و توجه جدی مسئولان و مدیران به صنعت گردشگری در استان است. البته در بحث ضعف مدیریت و چالش و موانع موجود بر سر راه توسعه گردشگری نمیتوان تنها به مدیران استانی تاخت و در سطح بالاتر نسبت به مردان سیاست و سیاستگذاری های کلان آنان بلاخص در زمینه جذب گردشگران خارجی نیز انتقادات بسیاری وارد است. در چند دهه ی اخیر اغلب و بلکه همیشه کوشش بر آن رفته است که خط مشی و سیاست فرهنگی حکومت متمرکز بر تقویت و تبلیغات حداکثری فرهنگ مذهبی و شیعی باشد و در مقابل وزن کمتری به جشن ها و آیین های قومی و ملی چون نوروز و یلدا اعطا شود. حاصل این کم توجهی، تضعیف آیین های قومی و ملی و تقلیل بروز و ظهور عمومی آنها به صورت نمایش و جشن بوده است. درحالیکه یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری در جهان آداب و رسوم ،جشن و موسیقی و شادی های جمعی و اجتماعی ست ودر این راستا بازار نوروزی و تنوع جشن و فرهنگ نوروزی اقوام مختلف ایران در این ایام می‌توانست یکی از پرنشاط ترین جاذبه های گردشگری و توریستی جهان بشمار رود و بدنبال آن هر ساله ارز کلانی به کشور وارد شود. همچنین بحث جنجالی حجاب اجباری و تعیین تکلیف نوع و نحوه پوشش برای گردشگران خارجی و انواع مرزبندی های حلال و غیر حلال و بعضاً برخورد امنیتی با آنها یا بحث فیلترینگ شبکه های پر مخاطب جهانی مثل یوتیوب است که مانع جدی بر سر راه معرفی و نمایش جاذبه های توریستی و گردشگری ایران به سایر مردم جهان است از جمله مواردی ست که مستقیماً با سیاستگذاری کلان کشور و تصمیمات سیاسیون در رأس در ارتباط است.موارد ذکر شده برخی از مشکلات گردشگری در حوزه مدیریتی و سیاست های کلی کشور بود که رفع این مشکلات و اصلاح نقاط ضعف همت مسئولین و سازمان های ذیصلاح را طلب می‌کند. اما از آنجا که جاذبه های اکولوژیکی چون حیات وحش، مناطق بکر و زیبایی های طبیعی و توان طبیعی یک منطقه معیاری مهم و تعیین کننده در توسعه و ترویج گردشگری و جهانگردی هستند بدین روی شهروندان نیز نقش بسزایی در توسعه و رونق گردشگری مناطق خود ایفا می کنند. و این امر مستلزم این است که شهروندان علاوه بر مطالبه گری، مسئولانه و خردمندانه به حفظ محیط زیست مناطق خود بپردازند و تنها قائل به اقدامات و خدمات دولت نباشند. اعتلای فرهنگ وبالا بردن سواد محیط زیستی، جمع آوری زباله ها، پرهیز از شکار و تخریب فضای سبز و جنگل ها و بطور کلی جهان بینی طبیعت محور و درک مفهوم بیوکراسی (جهان‌بینی که در آن برای تمام جانداران حرمت حیات قائل و طبیعت را متعلق به تمامی گونه‌های موجودات زنده می‌داند) می توان محیط زیست خود را تقویت و بستر گردشگری را فراهم کرد، همچنین شهروندان با افزایش روحیه مهمان پذیری و توریست پذیری، تولید محصولات بومی و آثار فرهنگی ،تبلیغات مستمر و مداوم در شبکه های اجتماعی و تعامل و همیاری با دو حوزه گردشگری و حفاظت محیط زیست می‌توانند موجبات رونق و توسعه گردشگری در استان و افزایش سطح رفاه شهروندان را فراهم کنند.

مهتاب غلامی پور